Hạt điều hữu cơ là gì? Liệu thứ hạt điều organic này có mang lại một nền nông nghiệp bền vững cho Việt Nam?

Phát triển bền vững dựa trên hạt điều hữu cơ là một chặng đường dài. Bước đầu tiên chính là xây dựng vùng nguyên liệu chất lượng.

Trong bài viết này Andy muốn giới thiệu đến các bạn những câu chuyện xoay quanh thứ hạt điều hữu cơ đang làm thế giới phát cuồng này. Tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu về giống AB29 và AB05-08, hai giống điều cao sản đang làm mưa làm gió. Sau đó, chúng ta sẽ thăm quan các vùng trồng điều hữu cơ trên thế giới cũng như ở Việt Nam.

Hạt điều organic là gì?

Hạt điều organic hay còn gọi là hạt điều hữu cơ. Hạt điều hữu cơ được phát triển với mục tiêu “hài hòa lợi ích giữa các thành tố như con người, cây điều, đất trồng và môi trường xung quanh. Hài hòa lợi ích chính là chìa khóa của phát triển bền vững”. Vì vậy điều kiện tiên quyết là cần hạn chế đến mức tối đa sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón và các chất tăng trưởng.

3 lý do khiến người tiêu dùng vòng quanh thế giới phát cuồng vì hạt điều hữu cơ?

1. Hạt điều hữu cơ có hàm lượng thuốc trừ sâu rất thấp, thậm chí không có.
2. Hạt điều hữu cơ có vị ngon hơn, nhiều dinh dưỡng hơn và bảo quản được lâu hơn.
3. Thông thường hạt điều hữu cơ có chứa chất chống oxy hóa giúp chống lại các gốc tự do, một trong những tác nhân gây ra ung thư.

Tại sao hạt điều hữu cơ là hướng đi tất yếu của các nền nông nghiệp?

1. Sức khỏe của người trồng: Vì họ là những người trực tiếp sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón,.. Các hợp chất vô cơ có tác hại vô cùng lớn đối với sức khỏe của chúng ta.
2. Hạt điều hữu cơ được các nước phát triển đặc biệt quan tâm. Qua đó, giúp cải thiện thu nhập của người nông dân trồng điều. Các bạn hãy tưởng tượng cuộc sống của các bạn sẽ thế nào nếu một kg điều thô chỉ có giá 35.000 đồng. Hãy thử lấy mức chi tiêu một năm của mình chia cho con số này để hiểu hơn về nỗi khó nhọc của người nông dân tụi mình nhé.
3. Tác động tích cực lên đất canh tác là điều không thể bàn cãi khi lựa chọn hạt điều hữu cơ. Các loại thuốc trừ sâu thường làm giảm sự màu mỡ của đất. Trồng hạt điều hữu làm tăng sự màu mỡ của đất.
4. Thực phẩm bẩn có thể không ảnh hưởng trực tiếp lên người trồng nhưng chắc chắn nó sẽ ảnh hưởng gián tiếp lên những người xung quanh họ. Cuối cùng, người trồng hạt điều có thể không sử dụng hạt điều bẩn do chính họ làm ra. Tuy nhiên, họ cũng sử dụng các loại nông sản bẩn từ những người nông dân khác.

Đâu là sự khác biệt giữa hạt điều hữu cơ và loại đạt tiêu chuẩn sạch như VietGAP?

Sự khác nhau là nằm ở quy trình trồng trọt:

• Hạt điều hữu cơ đoạn tuyệt với việc sử dụng thuốc trừ sâu, phân hóa học.
• Hạt điều canh tác sạch theo tiêu chuẩn Vietgap vẫn cho phép sử dụng một số loại thuốc trừ sâu, phân hóa học. Đồng thời dư lượng của các loại thuốc bảo vệ thực vật này nằm trong giới hạn.

22 nguyên tắc canh tác mà người nông dân trồng hạt điều hữu cơ cần ghi nhớ:

Các nguyên tắc được Việt Nam áp dụng hiện nay dựa trên các tiêu chí do tổ chức IFOAM soạn thảo. IFOAM là liên đoàn quốc tế về phong trào nông nghiệp hữu cơ. IFOAM là chữ viết tắt của International Federation of Organic Agriculture Movements).

1. Tuyệt đối không sử dụng phân bón hóa học
2. Ưu tiên sử dụng các phương pháp sinh học trước khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật
3. Cấm sử dụng thuốc kích thích sinh trưởng
4. Các thiết bị canh tác truyền thống (bình phun thuốc trừ sâu, cuốc,…) không được sử dụng.
5. Ghi chép nguồn gốc đầu vào (giống, phân bón…)
6. Phân biệt giống cây trồng trong canh tác hữu và canh tác truyền thống
7. Tạo vùng an toàn giúp tránh cho cây điều hữu cơ không bị ảnh hưởng bởi các tác nhân bên ngoài. Vùng đai an toàn có thể là đê, mương thoát nước, hàng cây để sàng lọc bụi bẩn,… Lưu ý rằng cây dùng để cách ly không phải là cây điều. Ngoài ra, những cây này phải tạo thành 2 hàng rào và cao hơn cây trồng truyền thống.
8. Cấm phá rừng nguyên sinh để canh tác hữu cơ.
9. Cây lâu năm như hạt điều được trồng sau giai đoạn chuyển đổi 18 tháng được gọi là cây điều hữu cơ.
10. Cây ngắn này như lúa, rau,.. phải có 12 tháng chuyển đổi.
11. Không sử dụng các giống điều biến đổi gen.
12. Phải sử dụng hạt giống và các nguyên liêu hữu cơ.

10 nguyên tắc còn lại khi trồng hạt điều hữu cơ là gì?

1. Không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đối với hạt giống trước khi gieo trồng.
2. Phân bón hữu cơ phải kết hợp giữa phân ủ, phân chuồng, phân xanh.
3. Cấm đốt cành cây, rơm rạ.
4. Không sử dụng phân người (phân bắc) trong canh tác hữu cơ.
5. Chỉ sử dụng phân gà từ các trại gà công nghiệp nhưng phải ủ kỹ ở nhiệt độ cao.
6. Không sử dụng phân ủ đô thị.
7. Phải ngăn ngừa xói mòn đất màu và nhiễm mạnh
8. Vật liệu vận chuyển và lưu kho như túi phải là loại mới và sạch sẽ. Không sử dụng túi nilon tổng hợp cũ.
9. Không sử dụng thuốc diệt sâu bọ trong kho chứa nông sản.
10. Được sử dụng thuốc trừ sâu bệnh sinh học.

Trồng hạt điều hữu cơ có những hạn chế gì?

1. Chi phí nguyên liệu tăng cao khiến cho giá thành sản phẩm cũng tăng cao.
2. Việc ủ phân đòi hỏi công sức nhiều hơn hẳn so với canh tác thông thường. Đầu tiên, người trồng phải thu gom phân đồng ruộng rồi chộn với phân chuồng và chất lên men. Thời gian ủ phân hữu cơ lâu hơn so với loại phân thông thường. Đồng thời, kỹ thuật ủ cũng kỳ công và phức tạp hơn.
3. Hạt điều hữu cơ có “hình thức không bắt mắt” so với các sản phẩm cùng loại trên thị trường.
4. Nhu cầu thị trường với hạt điều hữu cơ chưa cao.
5. Chưa có giấy tờ chứng minh sự khác biệt giữ hạt điều hữu cơ và hạt điều sạch, an toàn.
6. Hạt điều hữu cơ đang trong giai đoạn manh nha ở Việt Nam nên cần thời gian để đón nhận.

Việt Nam có những vùng nguyên liệu hạt điều đạt chuẩn hữu cơ nào?

Vùng nguyên liệu hạt điều ở Gia Lai:

Tỉnh Gia Lai có khoảng 17.000 ha trồng điều với sản lượng hằng năm 13.000 tấn. Các vùng trồng điều chủ yếu bao bồm Đức Cơ, La Grai, Chư Prông, Krông Pa… Cây điều được coi là cây của người nghèo vì đã giúp thay đổi cuộc sống của rất nhiều người. Cây điều ít kén đất, chịu hạn tốt, chi phí đầu tư thấp và không mất nhiều công chăm bón.

Sự phát triển của cây điều ở Đắk Lắk:

 

 

Hiện nay diện tích trồng hạt điều ở Đắk Lắk khoảng 23.800 ha, trong đó diện tích điều đã cho sản phẩm là 20.732 ha. Sản lượng hạt điều bình quân ở mức 25.000 tấn. Ở một số huyện như Cư M’gar, Ea Sup do được chăm sóc tốt nên cho năng suất cao, đạt khoảng 3 tấn/ha.

Tại sao nhiều gia đình gắn bó với hạt điều ở Đồng Nai lại quyết định buông tay?

Diện tích trồng hạt điều Đồng Nai năm 2020 là 36.000 ha, giảm khá nhiều so với năm 2019. Rất nhiều hộ nông dân quyết định chặt bỏ cây điều và chuyển sang các loại cây ăn quả khác vì nhiều lý do:

• so với các loại cây ăn quả thì cây điều cho tỉ suất sinh lời thấp hơn.
• bị chi phối nhiều vì lý do thời tiết
• tỉ suất sinh lời thấp.
• so tác động của dịch bệnh Covid nên nhu cầu của thị trường quốc tế giảm mạnh.

Tại sao chỉ sau 10 năm diện tích trồng điều ở Bình Định lại giảm một cách báo động?

Năm 2020 tổng diện tích trồng điều ở Bình Định là khoảng 5000 ha. Đây là thực trạng đáng báo động nếu biết rằng năm 2010, tổng diện tích trên toàn tỉnh là 13962 ha. Mức giảm 13900 ha chỉ trong vòng 10 năm. Theo sở nông nghiệp Bình Định thì có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:

1. diện tích phá bỏ là cây điều già cỗi, sinh trưởng kém nên cho năng suất thấp.
2. do trồng trên đất xấu nên không thuận tiện cho việc thủy lợi trong mùa mưa và mua khô.
3. chưa có sự gắn kết của nhà nước, người tiêu dùng, doanh nghiệp và người trồng. Điều này dẫn đến việc được giá, mất mùa và được mùa thì mất giá.

Tại sao cây điều ở Bình Thuận chưa đạt năng suất kỳ vọng?

Cây điều hiện này là một trong những cây trồng chủ lực của tỉnh Bình Thuận. Trên toàn tỉnh hiện nay có 4 huyện trồng điều là Đức Linh, Tánh Linh, Hàm Tân và Hàm Thuận Bắc. Tổng diện tích trồng điều tính đến 2020 là 17000 ha. Trong đó, có 15365 ha đang trong thời kỳ thu hoạch với năng suất từ 650 đến 700 kg/ha, sản lượng bình quận 10.000 tấn/năm.

Hiện nay, phần lớn diện tích trồng điều không đạt năng suất kỳ vọng do:

• cây được trồng bằng hạt và không qua tuyển chọn.
• kỹ thuật canh tác lạc hậu cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên.

Để đáp ứng nhu cầu hạt điều của thị trường quốc tế, tỉnh Bình Thuận sẽ tiến hành cải tạo 12.500 ha điều. Ngoài ra, tỉnh cũng hỗ trợ tiền mua cây giống cho đồng bào dân tộc thiểu số từ 50 – 80%.