Giá hạt điều thô 2021 có sự biến động vì lý do gì? Phân tích 2 giải pháp về nguồn nguyên liệu cho chế biến nhân điều.

Giá hạt điều thô nhập khẩu Nigeria hiện ở mức 1120 USD/48 LBs. Thời điểm tháng 7/2021 mức giá này được đánh giá là ổn định hơn so với tháng trước. Giá hạt điều thô trong nước có chiều hưởng giảm. Để giảm thiểu những biến động này ngành điều đang tập trung vào 2 giải pháp chính.

Giá hạt điều thô nhập khẩu trên thị trường từ năm 2017 đến năm 2021.

Bảng giá hạt điều thô nhập khẩu. 

LOẠI HẠT ĐIỀU THÔ	MỨC GIÁ TRUNG BÌNH
Nigeria (mua tại vườn) thời điểm năm 2017	1527 USD/MT.
Nigeria (mua tại vườn) thời điểm năm 2018	1944 USD/MT.
Nigeria (giá FOB) thời điểm năm 2018	1950 USD/MT.
Nigeria (loại W180, độ ẩm dưới 10%) năm 2021	1120 USD/48 LBs
Guinea Bissau (giá FOB) thời điểm năm 2018	1700 – 1900 USD/MT
Cộng Hòa Benin (giá FOB) thời điểm năm 2018	2000 – 2100 USD/MT
Bờ Biển Ngà (giá FOB) thời điểm 2018	1700 – 1800 USD/MT
Bờ Biển Ngà (giá FOB) thời điểm 2021	1337,5 USD/tấn
Loại IVC (tỷ lệ thu hồi 48%)	1300 – 1350 USD/tấn
Campuchia năm 2021	1580 USD/tấn
Ogbomosho (loại W180, độ ẩm dưới 10%)	1220 USD/48 LBs

Giá hạt điều thô nhập khẩu từ Nigeria thời điểm tháng 7/2021 có ít sự biến động hơn so với tháng trước đó. Trong khi đó, hạt điều thô nhập khẩu từ Ghana và Bờ Biển Ngà đều có xu hướng tăng. Mức tăng lần lượt là 5,94% và 8,1%.

Giá hạt điều thô trong nước từ năm 2011 đến năm 2021.

Giá hạt điều thô Đồng Nai khó chạm mức 40.000 đồng/kg như các thông tin hiện có theo hiệp hội điều Việt Nam Vinacas. Cũng theo hiệp hội mức giá 40.000 đồng/kg là do các cơ sơ nhỏ đang tích cực trữ hàng để đầu cơ. Với các nhà máy chế biến hạt điều lớn thì nguồn nguyên liệu được nhập trực tiếp từ châu Phi. Thường mức giá giao động từ 850-950 UUSD/tấn, tương đương 18.000 – 20.000 đồng/kg.

Bảng giá hạt điều thô tại các địa phương trên cả nước.

HẠT ĐIỀU THÔ (HẠT ĐIỀU TƯƠI NGUYÊN LIỆU)	KHOẢNG GIÁ
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 5/2011	24.000 đến 25.000 đồng/kg.
Đồng Nai (3/2013)	30.000 đồng/kg
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 11/2016	55.000 đến 60.000 đồng/kg.
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 1/2017	55.000 đến 60.000 đồng/kg.
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 12/2017	41.000 đến 43.000 đồng/kg.
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 2/2018	42.000 đồng/kg.
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 9/2018	47.000 đồng/kg.
Tại Đồng Nai thời điểm năm 2019	khoảng 31.000 đến 32.000 đồng/kg.
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 3/2020	26.000 đến 27.000 đồng/kg.
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 7/2020	26.500 đến 27.000 đồng/kg.
Loại mua theo xô tại Đồng Nai thời điểm tháng 1/2021	29.000 đồng/kg.
Tại Đồng Nai thời điểm tháng 4/2021	29.000 đồng/kg
Tại Bà Rịa – Vũng Tàu thời điểm năm 2018	37.000 – 38.000 đồng/kg
Tại Bà Rịa – Vũng Tàu thời điểm năm 2019	32.000 – 33.000 đồng/kg
Tại Bà Rịa – Vũng Tàu thời điểm tháng 3/2020	27.000 đồng/kg
Tại Đắk Lắk – Lâm Đồng thời điểm tháng 5/2011.	25.000 đồng/kg
Tại Kon Tum (5/2011)	26.000 – 27.000 đồng/kg

Giá hạt điều thô tại Bình Phước giảm từ 34.000 đồng/kg xuống 31.500 đồng/kg. Lý do dẫn đến sự xụt giảm ngay trong vụ thu hoạch tháng 3/2021 này là do mưa lớn. Người nông dân không thể phơi khô hạt điều.

Giá hạt điều thô biến động là do những nguyên nhân nào?

Giá hạt điều thô bị ảnh hưởng bởi giá nhân điều xuất khẩu.

Giá hạt điều thô nhìn chung chịu ảnh hưởng gián tiếp bởi giá hạt điều xuất khẩu. Làn sóng Covid-19 thứ 3 đã đẩy giá hạt điều tươi nhân trắng tăng cao. Cước phí vận chuyển bằng đường biển, đường bộ tăng cao do việc phong tỏa diễn ra ở khắp nơi. Hệ quả là các nhà máy chế biến hạt điều sẽ hạn chế thu mua hạt điều thô.

Thị trường châu Âu, Mỹ: Tính đến đến tháng 11/2020 lượng tồn kho ở những thị trường này vẫn còn lớn dẫn đến việc họ hạn chế nhập khẩu hạt điều tươi nhân trắng từ Việt Nam. Chính vì điều này mà các nhà máy cũng hạn chế thu mua hạt điều thô, dẫn đến giá hạt điều thô có sự biến động.

Thị trường hạt điều Trung Quốc đang có dấu hiệu phục hồi do kiểm soát tốt dịch. Mỗi tỉnh Trung Quốc sẽ có nhu cầu khác nhau về hạt điều xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, đây là thị trường khó tính, đòi hỏi cao nên nhu cầu cũng có sự biến động. Cụ thể tại thời điểm tháng 9/2020. Giá hạt điều xuất khẩu loại W180 giao động từ 8.5 – 9.0 USD/kg ở thị trường Trung Quốc.

Giá hạt điều thô biến động do nguồn cung từ các thị trường nhập khẩu.

Hạt điều thô Tanzania thường được bán qua các phiên đấu giá. Tính đến hết 3/11/2020 thì lượng điều thô Tanzania bán qua đấu giá đạt 87521 tấn. Tuy nhiên, chính phủ nước này thường hủy các phiên đấu giá nếu giá hạt điều thô bán ra không đạt kỳ vọng của họ.

Các nhà đầu cơ điều thô trên thế giới: Tình trạng thiếu hụt nguồn cung hạt điều thô ở những ngày đầu tiên của tháng 11/2020 diễn ra ở nhiều nước trồng điều. Chẳng hạn Mozambique quyết định ưu tiên lượng điều thô cho ngành chế biến nội địa. Trong khi đó ở Indonesia sản lượng hạt điều còn tùy thuộc vào yếu tố thời tiết. Tuy nhiên đây lại là cơ hội cho các nhà đầu cơ. Các chuyên gia nhận định năm 2021 sẽ là năm khó khăn của giới đầu cơ điều thô. Lý do là vì các nhà đầu mới đang cố gắng nắm bắt các cơ hội mới xuất hiện. Thị trường đầu cơ điều thô cũng đòi hỏi nguồn vốn khổng lồ.

Hạt điều thô Campuchia chủ yếu xuất khẩu sang Việt Nam qua cửa khẩu Hoàng Diệu bằng đường bộ. Do đó, ít bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu hụt container. Tuy nhiên, do đặc điểm địa lý tương đồng với Bình Phước nên hạt điều thô cũng gặp vấn đề tương tự. Cụ thể khi cuối vụ thu hoạch sản lượng và chất lượng hạt thường thấp do mưa nhiều và sâu bệnh.

Chỉ trong vòng 5 tháng đầu năm 2021 lượng hạt điều thô nhập khẩu từ Campuchia đã tăng kỷ lục. Lượng điều nhập khẩu từ Campuchia tăng tới 576,8%. Trước thông tin lượng hạt điều Campuchia tăng kỷ lục dẫn đến sự biến động của giá hạt điều thô, hiệp hội Vinacas đã vào cuộc. Hiệp hội hiện cũng rất bất ngờ và đang tiến hành rà soát lại các doanh nghiệp thành viên. Năm 2017 Vinacas có ký kết giao kèo hỗ trợ Campuchia nâng sản lượng điều thu hoạch lên 1 triệu tấn vào năm 2025. Theo nhiều nguồn tin thì lượng điều thô nhập khẩu tăng là do các doanh nghiệp “tận dụng” lượng container rỗng khi nhập hàng về. Nhập khẩu điều thô tăng làm giá hạt điều thô trong nước biến động giảm.

Giá hạt điều thô trong nước biến động giảm do yếu tố thời tiết.

Từ cuối tháng 4/2021 khi hạt điều bước vào mùa thu hoạch. Có điều lạ là lượng lẫn giá hạt điều thô thời điểm này luôn ở mức thấp. Mưa lớn khiến bà con nông dân không thể phơi khô điều, dẫn đến chất lượng hạt điều khô giảm. Các nhà máy cũng giảm thu mua hạt điều thô loại tươi cũng vì lý do tương tự.

Vấn đề này không phải mới xảy ra gần đây mà đã kéo dài nhiều năm qua. Để giải quyết bài toán giảm biến động của giá hạt điều thô Bình Phước nói riêng và giá hạt điều thô nói chúng, nhiều giải pháp đã được đề ra. Nhưng tựu chung lại có thể chia làm 2 nhóm chính.

Hai giải pháp giúp giảm biến động giá hạt điều thô nguyên liệu

Nguồn nguyên liệu trong nước giúp ổn định giá hạt điều thô.

Giá hạt điều thô sẽ ổn định hơn nếu doanh nghiệp và người nông dân bắt tay phát triển vùng nguyên liệu. Từ đó giúp đảm bảo đời sống của người nông dân. Ngành điều Việt Nam sẽ tránh được tình trạng người nông dân chặt bỏ cây điều, chuyển sang trồng các giống cây khác có tỉ suất sinh lời cao hơn. Chúng ta sẽ không còn phụ thuộc vào nguồn điều thô từ các nước châu Phi. Tuy nhiên sẽ có một số vấn đề mà doanh nghiệp chế biến cần cân nhắc:

• Không đủ sản lượng cần thiết để chế biến hạt điều nhân xuất khẩu. Chúng ta sẽ phải phát triển chế biến sâu trên cơ sở sản lượng của vùng nguyên liệu.
• Biến động của giá hạt điều thô Bình Phước sẽ vẫn tiếp tục cho đến khi vùng nguyên liêu hình thành. Đồng thời chi phí đầu vào cũng vẫn sẽ đội lên.
• Không thể nâng giá thu mua: Giá thu mua hạt điều trong nước hiện tốt hơn nhiều so với mặt bằng thế giới. Chẳng hạn thời điểm tháng 3/2013 giá điều thô trong nước là khoảng 30.000 đồng/kg. Trong khi giá hạt điều thô nhập khẩu chỉ khoảng hơn 1/2 giá đó. Hay mức 850-950 USD/tấn, tương đương 18.000-20.000 đồng/kg.

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) giúp giảm biến động của giá hạt điều thô Bình Phước cũng như trong nước. Cụ thể trong nội dung ký kết có điều khoản 100% nguyên liệu điều thô để làm nhân điều phải có xuất xứ từ Việt Nam. Tuy nhiên, nếu sản phẩm điều chế biến sâu thì EVFTA không đòi hỏi xuất xứ thuần túy. Từ ngày 1/8/2020 mức thuế nhập khẩu cho các hạt điều chế biến sâu giảm còn 0%.

Giảm biến động giá hạt điều thô bằng nguồn nguyên liệu nhập khẩu

Giá hạt điều tăng cao là do các nhà máy thiếu nguyên liệu chế biến. Tình trạng các nhà máy phát triển tràn lan dẫn đến tình trạng thừa công suất nhưng thiếu nguyên liệu. Kết quả là các nhà máy tranh nhau mua nguyên liệu để phục vụ công suất chế biến của mình. Việc nhập khẩu hạt điều thô sẽ đáp ứng được 70% nhu cầu của các nhà máy xuất khẩu. Đồng thời hình thành thị trường “ngách” với hạt điều Bình Phước cũng như của Việt Nam. Tuy nhiên việc nhập khẩu hạt điều thô cũng tồn tại nhiều bất cập. Andy’s farm xin liệt kê sơ 5 bất cập dưới đây. 

1. Tắc nghẽn trong quá trình nhập: Trường hợp nguồn nhập khẩu bị tắc nghẽn thì việc chế biến nhân điều sẽ gặp khó khăn. 
2. Chất lượng không ổn định: hạt điều thô nhập khẩu từ châu Phi có chất lượng không ổn định dù nguồn cung lớn. Tỷ lệ thu hồi của hạt không đều, có sự chênh lệch lớn.
3. Dấu hiệu gian lận thương mại: Các nhà cung cấp thường trộn lẫn hạt điều thô nhập khẩu loại cũ với điều mới. Chưa hết, những nhà cung cấp này giao hàng với số lượng và chất lượng không đúng trong hợp đồng. Họ thường đổ lỗi do tình hình thời tiết xấu, mưa nhiều, độ ẩm không khí cao. Nguy hiểm hơn, họ còn sửa bộ chứng từ để giao hàng cho đối tác khác với giá cao hơn.
4. Thiếu kinh nghiệm: nông dân châu Phi thường thiếu kiến thức trong việc thu hoạch, xử lý, bảo quản điều thô.
5. Vệ sinh an toàn thực phẩm của hạt điều thô nhập khẩu châu Phi và Campuchia cũng là vấn đề đáng bàn.

Tổ tư vấn nhập khẩu điều thô được xem là giải pháp giúp kiểm soát chất lượng nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Hội đồng tư vấn này được thành lập bởi hiệp hội điều Việt Nam Vinacas với 2 mục tiêu chính:

• Chia sẻ thông tin: Giúp các hội viên có cái nhìn đa chiều về hạt điều thô châu Phi. Từ đó, cải thiện quy trình sản xuất, kiểm tra cũng như kế hoạch đầu tư dài hạn.
• Giảm thiểu rủi ro: Như đã nói ở trên việc mua hạt điều thô nhập khẩu tiềm ẩn nhiều rủi ro đặc biệt với những doanh nghiệp mới.

Nhiệm vụ của hội là tư vấn cho thành viên các vấn đề liên quan đến hạt điều thô nhập khẩu. Có thể kể đến chính sách, pháp luật, mùa vụ, giá cả, chất lượng, vận chuyển, thanh toán. Ngoài ra, còn có thể kể đến việc kết nối các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Song song với đó tổ tư vấn nhập khẩu điều thô sẽ ghi nhận các phản ánh từ phía khách hàng và thì trường và cung lại cho các hội viên.

Các bài viết hấp dẫn khác về chủ đề giá hạt điều, thị trường hạt điều và Vinacas

• Hiệp hội điều Việt Nam Vinacas.
• Tất tần tật về cách làm và giá hạt điều socola mà bạn cần biết.
• Tìm hiểu cách làm hạt điều wasabi cũng như giá hạt điều wasabi chế biến trên thị trường.
• Thị trường hạt điều: việc phát triển thị trường nội địa của hạt điều Bình Phước.